Projekty transgraniczne, to nie tylko wskaźniki, budżety, raporty i płatności. Mimo, że to nieodłączne elementy każdego z nich, to za każdym kryją się przede wszystkim konkretne idee, wartości i marzenia ludzi je realizujących, a także historie tych, którzy skorzystali na ich realizacji.

Chcemy przybliżyć Państwu część z nich poprzez „Opowieści z projektów” – cykl, w którym pokazujemy ten bardziej ludzki wymiar (ale i zwierzęcy – jak np. w odc. I) naszych wybranych projektów.

Zapraszamy do lektury.

4. Rozety - nietradycyjne podejście do tradycji

Od zawsze był oczarowany otaczającym go pięknem i sposobem tworzenia rzeczy ze zwykłych materiałów. Jego ziemia, Huculszczyzna w Karpatach Wschodnich, zawsze obfitowała w utalentowanych rzemieślników i artystów. Może źródłem tego były piękne górskie krajobrazy, unikatowe tradycje pielęgnowane przez wieki, a może zamiłowanie do piękna było czymś naturalnym dla miejscowej ludności? Jaka by nie była odpowiedź, Huculszczyzna stała się centrum kulturowej pielgrzymki w XIX wieku, kiedy to artyści, pisarze i muzycy przybywali tu w poszukiwaniu inspiracji. Miał szczęście, że jest częścią tej krainy i zajmuje się tym to, co lubi najbardziej - ceramiką artystyczną.

Serhiy Dutka pochodzi z miejscowości Łysiec w obwodzie iwano-frankiwskim. Od najmłodszych lat uwielbiał rysować, a rodzice wspierali jego talent. Wstąpił do Kolegium Sztuki Użytkowej i Dekoracyjnej w mieście Kosów, specjalizującej się w ceramice artystycznej i kontynuował studia w Kosowskim Instytucie Sztuk Pięknych i Użytkowych. Na początku łączył pracę twórczą z nauczaniem w kolegium, ale w pewnym momencie postanowił poświęcić całe swoje życie sztuce, więc zrezygnował z zajęć dydaktycznych. Serhiy otworzył pracownię ceramiki w miejscowości Rożnów, gdzie prezentował i sprzedawał swoje prace oraz prowadził warsztaty. Piec do wypiekania ceramiki zbudował własnymi rękami.

"Moment oczekiwania na wyjęcie końcowego produktu z pieca przypomina oczekiwanie na prezenty od Świętego Mikołaja. Zawsze jest w tym element zaskoczenia, magia." - mówi Serhiy.

 „Nietradycyjnie tradycyjna” to nazwa jednej z autorskich wystaw Serhiya Dutki i najwierniej określa ona całą jego twórczość. Jego prace przypominają starą kosowską szkliwioną ceramikę w żółtawo-zielonym odcieniu, ale temat jego prac jest niekonwencjonalny. Niezwykłe zwierzęta, nawet dinozaury, a także znajome przedmioty gospodarstwa domowego obecne w jego twórczości są interpretowane na nowo. Artysta uważa, że sztuki tradycyjnej nie należy zachowywać w niezmienionej postaci - konieczne jest ponowne jej przeanalizowanie i zmodernizowanie. Zauważa on również znaczenie ciągłego rozwoju, postępu oraz interaktywnej komunikacji z innymi artystami. W tym celu w 2018 r. Serhiy zorganizował w Kosowie międzynarodowy plener ceramiczny zatytułowany „Zolote Horno”. To wydarzenie dało nie tylko niesamowity impuls do rozwoju artystów, ale także przyczyniło się do promocji lokalnej ceramiki artystycznej. Była to świetna okazja, aby opowiedzieć światu także o tej wyjątkowej krainie.

Życie na Huculszczyźnie w XXI wieku nie jest bajką. Region ten boryka się z wieloma problemami dnia codziennego takimi jak zanieczyszczenie, urbanizacja, migracja, wysokie bezrobocie. Zmniejsza się liczba osób, które są w stanie utrzymać się z rzemiosła i rolnictwa, młodzi ludzie często przenoszą się do większych miast, z których już nie wracają. Tradycyjne rzemiosło może zaniknąć w ciągu następnych dziesięcioleci.

Na szczęście dzięki miłośnikom Huculszczyzny kraina ma szansę rozwinąć się jako kierunek turystyczny i centrum kultury. To oni wyszli z inicjatywą utworzenia Centrum Kultury Karpackiej w miejscowości Kosów, przestrzeni twórczej i artystycznej na styku historii i współczesności. Centrum stanie się dla artystów platformą dialogu, interakcji i generowania nowych pomysłów, będzie także miejscem promocji wartości kulturowych. Projekt „Świat Karpackich Rozet – działania na rzecz zachowania kulturowej unikalności Karpat (ROSETTES) ”otwiera możliwości dla Serhiy’a i innych utalentowanych artystów lub rzemieślników po obu stronach granicy.

"W Kosowie jest ogromne zapotrzebowanie na nowoczesną przestrzeń kulturalną i kreatywną. Będzie ona generować nową wizję, nowe trendy, wysoką kulturę artystyczną i kreatywną gospodarkę w oparciu o interpretację istniejącego dziedzictwa." - powiedziała Roksolana Barchuk, kierownik Kosowskiej Rady Rejonowej.

Kosowskie Centrum zostanie zlokalizowane w przebudowanym budynku Przedsiębiorstwa „Huculszczyzna”, które było kiedyś największą w Europie firmie produkującą dywany rzemieślnicze, a zostało zamknięte na początku lat 90-tych XX wieku. W ramach projektu dawne miejsce zyska nowe życie: salę wystawową, wielofunkcyjną salę konferencyjną, pracownie warsztatowe rzemiosła ludowego, biuro, część wypoczynkową. Podobne centra powstaną po obu stronach granicy - na Ukrainie: w miejscowościach Kolochava (obwód zakarpacki) i Urycz (obwód lwowski), a także w Bystrem w Polsce (gmina Baligród, powiat leski, województwo podkarpackie).

… W sierpniu 2019 r. Serhiy poprowadził pierwsze warsztaty ceramiczne w ramach projektu ROSETTES. Zaprezentował wszystkie etapy produkcji tradycyjnych płytek i naczyń ceramicznych, zaprezentował kolory specyficzne dla ceramiki z okolic miejscowości Kosów, Pistyń i Kuty, a także dał wszystkim szansę własnoręcznego sprawdzenia swoich umiejętności w ceramice: zrobienia swojej niepowtarzalnej miski lub kubka oraz zaprojektowania talerza. "Kosów jest niesamowity, ceramika sprawia, że się w nim zakochujesz, a atmosfera i góry sprawiają, że znów tu wracasz." - podzieliła się swoimi wrażeniami jedna z uczestniczek. Ale to dopiero początek dłuższej historii Rozet…

Galeria

Project stories 4. Rosettes