Rok 2020 to czas, który z pewnością zapamiętamy. Musieliśmy zmierzyć się z nowymi wyzwaniami i szukając nowych rozwiązań, dostosować do dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości. Poza problemami, ten rok finalnie przyniósł nam więc także i rozwój. W 2021 roku otwieramy następny rozdział w historii Programu – jego przyszłą edycję na lata 2021-2027. Jesteśmy już na zaawansowanym etapie prac przygotowawczych. Nowa perspektywa finansowa będzie znacząca dla wszystkich programów współpracy transgranicznej na zewnętrznych granicach Unii Europejskiej, gdyż wiąże się z ich przystąpieniem do rodziny programów Interreg.

Początek roku to dobry czas na bilanse, chcielibyśmy i my krótko podsumować główne działania i osiągnięcia Programu w roku 2020.

Dla przypomnienia, Program wspiera 4 Cele Tematyczne – Dziedzictwo, Dostępność, Bezpieczeństwo i Granice poprzez finansowanie 3 „rodzajów” projektów: Dużych Projektów Infrastrukturalnych (DPI), projektów regularnych i mikroprojektów:
DPI – CT Dostępność, Bezpieczeństwo, Granice
Projekty regularne – CT Dziedzictwo, Dostępność, Bezpieczeństwo i Granice
Mikroprojekty – CT Dziedzictwo

W 2020 roku realizowanych było 139 projektów, w tym:
- 10 DPI;
- 64 projektów regularnych;
- 65 mikroprojektów.

Zakończono 12 projektów:
- 1 DPI;
- 8 projektów regularnych;
- 3 mikroprojekty.

Wśród „pierwszych” zakończonych projektów znajdziemy:

Łącznie w ramach tych projektów wybudowano lub przebudowano 85 km dróg na obszarze Programu. Przede wszystkim zmodernizowano drogi lokalne łączące miasta i wsie najbardziej cierpiące wskutek słabej dostępności infrastruktury, ale także drogi powiatowe oraz, w ramach DPI, odcinek drogi wojewódzkiej nr 812 w województwie lubelskim łączącej Korolówkę z Włodawą. Prace drogowe prowadzono w województwach lubelskim, mazowieckim i podkarpackim (PL), w obwodach grodzieńskim i brzeskim (BY) oraz obwodach lwowskim i wołyńskim (UA).

• Projekt RDW812
• Projekt DOPC
• Projekt ECORoads
• Projekt PaNTHer
• Projekt FasterSafer
• Projekt ImTraPBU
• Projekt Accessibility

Projekty Road i Pavilions realizowane były przez Wojewodę Podlaskiego, a wspierały efektywność działań i bezpieczeństwo na granicach. Głównym rezultatami zakończonych projektów były dwa dodatkowe pasy kontrolne i nowe pawilony kontroli celno-paszportowej na przejściu granicznym Kuźnica Białostocka-Bruzgi. Działaniom tym towarzyszyły inne równoległe zadania poprawiające efektywność działania granic. Realizacja tych dwóch projektów przyniosła zwiększoną przepustowość granic prawie o 76%,  znacznie przyspieszając kontrolę graniczną.

• Projekt Pavilions
• Projekt Road

Mikroprojekty skupiają swoją aktywność przede wszystkim na działaniach miękkich promujących lokalną kulturę i historię. Koncentrują się zawsze na tym, co jest „bliskie sercu” lokalnych społeczności. Niektóre z wielu produktów i rezultatów osiągniętych w ramach tych projektów to:
- 2 wirtualne spacery;
- 1 aplikacja mobilna;
- plenerowe imprezy kulturalne (konferencje, koncerty);
- warsztaty i wymiana dla kadry zarządzającej kulturą;
- liczne albumy, przewodniki turystyczne oraz mapy opracowane i opublikowane w wersji drukowanej i online.

• Projekt Promo2Castles
• Projekt VIRTOUR
• Projekt TogetherNow

- w ramach trzeciego naboru wpłynęło 178 wniosków projektów, które następnie zostały ocenione przez WST;
- obecnie trwa kontraktowanie 28 mikroprojektów w ramach wspomnianego naboru.

- przeprowadziliśmy 10 szkoleń dotyczących wdrażania i zamykania projektów dla beneficjentów wszystkich naborów;
- zorganizowaliśmy szkolenie z zakresu zamówień podprogowych dla polskich beneficjentów 2. naboru wniosków;
- zagwarantowaliśmy indywidualne konsultacje w sprawach dotyczących kontraktowania dla beneficjentów 3. naboru wniosków;
- złożonych zostało 47 raportów okresowych z projektów regularnych i DPI oraz 2 raporty końcowe z projektów regularnych; 
- przygotowaliśmy materiały online, wytyczne, dział FAQ oraz zorganizowaliśmy konsultacje dla wszystkich beneficjentów;
- pomagaliśmy beneficjentom w realizacji i promocji ich działań;
- pomagaliśmy beneficjentom w minimalizowaniu wpływu COVID-19 na realizację projektów.

- Program przeznaczył dodatkowe 3 mln EUR dla 12 projektów z dziedziny ochrony zdrowia, na  zakup specjalistycznego sprzętu i wyposażenia umożliwiającego skuteczniejszą walkę z pandemią;
- zmodyfikowaliśmy dokumenty programowe, tak aby ułatwić realizację projektów podczas pandemii.

Dla utrzymania relacji z interesariuszami i beneficjentami oraz pozyskania nowych odbiorców przeprowadziliśmy szereg działań korzystając z nowych instrumentów, tak aby osiągnięć wytyczone cele komunikacyjne:  

- wydarzenie roczne Programu “PBU on the air” transmitowane online;
- 6 filmów tematycznych prezentujących zakres Programu;
- film o wsparciu PBU podczas walki z pandemią (projekty medyczne);
- 7 konkursów skierowanych do różnych grup odbiorców, w których łącznie wzięło udział 400 uczestników;
- cykl „PBU w radiu” - rozmowy z ekspertami Oddziałów i przedstawicielami projektów;
- w ramach obchodów Dnia Współpracy Europejskiej i 30-lecia Interreg zorganizowaliśmy konkurs dla młodzieży, a także konkurs „Szlakiem Projektów” oraz specjalne wydarzenie "Podaruj Karpatom Drzewo" w Skolem;
- braliśmy udział w różnych wydarzeniach organizowanych zarówno w formie tradycyjnej (m.in. XIII Forum Europa-Ukraina, Europejski Kongres Samorządów, Festiwal Wschód Kultury) jak i online (m.in. Dni Otwarte Funduszy Europejskich);
- skoncentrowaliśmy się na komunikacji poprzez stronę internetową Programu i opublikowaliśmy:
   - 9 historii z projektów;
   - 13 projektów tygodnia;
   - 14 innych publikacji związanych z działaniami w ramach projektów;
   - 133 newsy;
   - 156 postów na Facebooku
- wprowadziliśmy nowe funkcjonalności i zakładki na stronie internetowej Programu:
   - zakładka "Projekty";
   - zakładka "2021-2027";
   - przeglądarka dokumentów PDF;
- przygotowaliśmy publikację "Projekty regularne" i wydanie magazynu "The CROSSBORDERER" 2020 w odświeżonej formie.

Przygotowanie Programu NEXT PBU 2021-2027:
- zorganizowaliśmy publiczną ankietę na temat nowych celów Programu;
- przygotowana została analiza społeczno-gospodarczą obszaru Programem oraz część strategiczna dokumentu programowego;
- zorganizowaliśmy konsultacje społeczne dokumentu programowego we wszystkich trzech krajach;
- przedłożono i oceniono 16 streszczeń projektów DPI;
- rozpoczęliśmy prace nad Strategiczną Oceną Oddziaływania na Środowisko nowego Programu.

Dostosowanie się do nowych okoliczności było sporym wyzwaniem. Sposób, w jaki Program, jego beneficjenci i projekty radzą sobie z tymi trudnościami, jest bardzo satysfakcjonujący i jesteśmy dumni z wykonanej pracy. Teraz z niecierpliwością czekamy na to, co nowe.

 „Najlepszym sposobem przewidywania przyszłości jest jej tworzenie”.

Te słowa z połowy ubiegłego wieku są nadal aktualne.