21 stycznia br.  wzięliśmy udział  w „Forum dla Bieszczad” zorganizowanym on-line przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, Instytucję Zarządzającą Programem. Moderatorem spotkania była sekretarz stanu Małgorzata Jarosińska-Jedynak, natomiast Program reprezentował Tomasz Jędrzejewski – zastępca kierownika Wspólnego Sekretariatu Technicznego. Ważnym wątkiem poruszanym podczas spotkania była współpraca transgraniczna.

Karpaty, w tym Bieszczady, to obszary o niezwykle cennych walorach przyrodniczych i kulturowych. Niestety ich przygraniczne położenie, trudne warunki górskie, duże odległości od głównych szlaków komunikacyjnych i ośrodków rozwoju charakteryzują je jako niskie tempo wzrostu społeczno-gospodarczego. Te regiony górskie są ważną częścią obszaru Programu, z silnymi polsko-ukraińskimi powiązaniami transgranicznymi, a jednocześnie z kilkoma wartościowymi projektami tam realizowanymi. Program w kolejnych edycjach stara się chronić środowisko na tym obszarze, zwiększać dostęp do opieki zdrowotnej i infrastruktury oraz promować dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze.

Dzięki wsparciu Programu wiele problemów już udało się rozwiązać. Dostępność komunikacyjna Bieszczadów poprawi się między innymi w wyniku zmodernizowania prawie 7 km drogi wojewódzkiej nr 885 prowadzącej od granicy państwowej do Przemyśla (projekt LIP885). Przebudowano także najbardziej zniszczone odcinki dróg powiatu bieszczadzkiego o łącznej długości 15,5 km, dzięki którym można dojechać w góry z przejścia granicznego Krościenko–Smolnica (projekt SouthWay). Inwestycje te służyć będą tysiącom mieszkańców i turystów, którzy skorzystają na wyższym bezpieczeństwie i komforcie jazdy oraz obniżeniu kosztów transportu i negatywnego wpływu na środowisko.

Niezwykle ważnym aspektem życia jest opieka zdrowotna i bezpieczeństwo publiczne. Placówki medyczne na terenie Bieszczad mają jednak wiele problemów w tej dziedzinie. Odpowiedzią na ich potrzeby, a zwłaszcza zły stan techniczny wyposażenia oraz słabe dostosowanie świadczeń opieki zdrowotnej do potrzeb pacjentów jest realizacja projektu HealthOnTheBorderPLUA. Współpraca szpitali z Ustrzyk Dolnych i Starego Sambora zapewni pacjentom dostęp do nowoczesnego sprzętu medycznego i szerokiej diagnostyki i sprawi, że zyskają oni nową jakość usług medycznych. Ponadto, dzięki dodatkowym środkom, jakie Program  przeznaczył na walkę z pandemią COVID-19 możliwe było rozszerzenie zakresu planowanych działań zarówno po stronie polskiej, jak i ukraińskiej. W szpitalu w Ustrzykach Dolnych przeprowadzono modernizację istniejących pomieszczeń przystosowując je na potrzeby diagnostyki, leczenia i rehabilitacji chorych na COVID-19 oraz ozdrowieńców borykających się z powikłaniami po chorobie.

Troska o bezpieczeństwo to także zapewnienie sprawnego systemu ratowniczego, co jest szczególnie ważne na terenach górskich, gdzie coraz większa liczba turystów oznacza większe ryzyko potencjalnych wypadków. Dzięki realizacji projektu SOSRescue po obu stronach granicy powstaną centra koordynacyjno-szkoleniowe, które zagwarantują kompleksowe wsparcie dla zespołów ratowniczych. W Polsce takie centrum już działa w zaadaptowanym budynku dawnej szkoły w Równi i jest to jeden z najnowocześniejszych obiektów w Europie. Ponadto partnerzy projektu zostaną wyposażeni w zaawansowane urządzenia ratownicze, w tym pojazdy operacyjne, sprzęt medyczny i ewakuacyjny, ratownictwa wodnego, GPS i  oprogramowanie, zestawy ratownictwa lawinowego i drony z kamerami termicznymi oraz  nowy system informatyczny do koordynacji transgranicznych akcji ratunkowych. Wszystko to pozwoli zwiększyć skuteczność transgranicznych akcji ratowniczych, co bezpośrednio przełoży się na wyższy poziom bezpieczeństwa i ochrony osób w przygranicznym obszarze Bieszczadów po stronie polskiej i na Ukrainie.

Ponieważ Bieszczady to niezwykle cenny obszar przyrodniczy, nie sposób więc pominąć tak istotnej dziedziny jak ochrona środowiska naturalnego. Jezioro Solińskie, górskie rzeki i potoki to miejsce występowania wielu cennych gatunków przyrodniczych. Jednak niedostateczny system odprowadzania i oczyszczania ścieków grozi zanieczyszczeniem wód, utratą różnorodności biologicznej i niebezpieczeństwem dla zdrowia ludzi. Dzięki wsparciu Programu, w dużej mierze udaje się ten problem rozwiązać. Nowe sieci kanalizacyjne zapewniające bezpieczeństwo i ochronę środowiska naturalnego powstały w miejscowościach Czaszyn, Brzozowiec i Tarnawa Dolna (projekt RiversHeritage), gdzie 270 gospodarstw domowych i budynków zostanie podłączonych do nowej kanalizacji sanitarnej o dł. 27 km. oraz na terenie gminy Solina (projekt ProtectWater), gdzie już zakończono budowę sieci o dł. prawie 8 km.

Bieszczady ze swoim bogatym dziedzictwem przyrodniczym i kulturowym to przede wszystkim obszar o wysokim potencjale turystycznym. Dzięki licznym mikroprojektom realizowanym
w ramach Programu powstaną nowe atrakcyjne produkty turystyczne m. in. Transgraniczny Szlak Architektury Drewnianej (projekt WoodenRoute), Szlak Kultury Wołoskiej (projekt Wallachian), pokazy astronomiczne na terenie bieszczadzkiego Parku Gwiezdnego Nieba (projekt CarpatianSky) czy multimedialny przewodnik turystyczny po rzekach San i Strwiąż (projekt SlowRivers). Organizowane będą również wydarzenia kulturalne – festiwale, rekonstrukcje historyczne (projekt Touch_history) oraz liczne wystawy, szkolenia i warsztaty prezentujące tradycje kulinarne (projekt MountainTaste), rzemieślnicze, ukazujące piękno architektury (projekt WoodenTreasure), bogactwo fauny i flory (projekt FISH), czy przybliżające sławne postaci historyczne związane z tymi terenami jak np. Ignacy Łukasiewicz (projekt OilCradle). Wszystkie te działania wsparte szeroko zakrojoną kampanią promocyjną znacząco wpłyną na zwiększenie rozpoznawalności regionu i podniesienie jego atrakcyjności, co w rezultacie pozwoli na przyciągnięcie większej liczby turystów.

Mamy nadzieje, że więzi nawiązane pomiędzy partnerami dzięki realizacji naszych projektów, jak również już widoczne ich rezultaty sprawią, że współpraca transgraniczna na terenie Bieszczad będzie z powodzeniem kontynuowana w kolejnych edycjach Programu, przyczyniając się do dalszego rozwoju tego niewątpliwie wyjątkowego regionu.

Łączna wartość dofinansowania UE w projektach realizowanych w tej części Karpat w ramach Programu wynosi ok. 17 mln euro.

Galeria

Programme at the Forum for the Bieszczady Mountains