Projekty realizowane w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Białoruś-Ukraina 2014-2020 to nie tylko wskaźniki, budżety, sprawozdania i płatności. Choć są to nieodłączne elementy, przede wszystkim każdy projekt kryje w sobie konkretne pomysły, wartości i marzenia osób go realizujących, a także historie tych, którzy skorzystali z ich realizacji.

Niektóre z nich chcemy Wam przybliżyć poprzez "Historie projektów" - cykl, który prezentuje ich bardziej ludzki (ale i zwierzęcy - jak w 1., 13. i 14. odcinku) wymiar naszych wybranych projektów. Zapraszamy do lektury!

Kiedyś w muzeum usłyszałam, jak ktoś mówił: „To tylko cegła!”. Ale dla historyka ta cegła może być bezcennym dowodem wydarzeń historycznych, potwierdzeniem na to, że nasze miasto jest częścią europejskich procesów kulturowych... Podobnie nasza tożsamość składa się z wielu cegieł, czyli tego, co wiemy o naszej przeszłości.

Oksana Shtanko dzieli się swoimi przemyśleniami na temat roli przeszłości w życiu współczesnych ludzi. Jest historykiem i uważa to za swoje powołanie. Mieszka w Łucku od czasów studenckich i wtedy zdecydowała, że najbardziej interesuje ją studiowanie historii tego miasta, w szczególności nowożytne. Wymyka się definicji tradycyjnego naukowca aktywnie popularyzując historię i promując turystykę. Oprowadza wycieczki, a ostatnio objęła stanowisko zastępcy dyrektora Centrum Rozwoju Turystyki w przestrzeni Okólnego Zamku utworzonego w wyniku projektu PBU TwoTowers. Oksana była również zaangażowana w tworzenie nowego produktu turystycznego - aplikacji mobilnej, w ramach innego projektu z tego Programu - TowersMysteries.

Oksana chętnie dzieli się z turystami swoją wiedzą na temat fascynującej przeszłości Łucka, ale uważa, że równie ważne jest przekazanie tej wiedzy miejscowym, ponieważ poznawanie lokalnej historii sprawia, że ludzie są dumni ze swojego miasta i budują poczucie przynależności.

W czasach Imperium Rosyjskiego, a następnie ZSRR, wszystko, co związane z naszą europejską historią, na przykład prawo magdeburskie, lata świetności i potęgi było pomijane. Wpajano kompleks niższości, jakby nigdy nic istotnego się tu nie wydarzyło... Kiedy czytaliśmy w książkach o rycerzach i królach, byliśmy przekonani, że to coś charakterystycznego dla Francji czy Włoch. Teraz większość mieszkańców Łucka zastanawiałaby się, gdzie znajduje się rynek, a centralny plac handlowy był charakterystycznym elementem średniowiecznych miast. Niewiele mówi się o tym, że Łuck był nie tylko miastem Ukraińców (Rusinów) czy Polaków, ale że było tu wielu Niemców i Szkotów oraz przedstawicieli innych grup etnicznych, którzy tworzyli wielokulturowy obraz tego miasta.

Jako osoba bezpośrednio pracująca z turystami, Oksana jest świadoma specyfiki postrzegania przez różne grupy ludzi. Na przykład młodzi ludzie są bardzo uzależnieni od urządzeń elektronicznych i sieci społecznościowych. Dzieci często mają trudności z koncentracją przez dłuższy czas, dlatego informacje powinny być łatwe do zrozumienia, z odniesieniami do ich wcześniejszych doświadczeń, powinny zawierać elementy interaktywne. Cieszy się, że przestrzeń, w której obecnie pracuje, jest nowoczesna, interaktywna, a także pomaga przełamać stereotyp Łucka jako miasta, którego historia ogranicza się do Zamku Lubarta.

Projekt TowersMysteries jest krokiem naprzód w tym kierunku, okazją do odkrycia większej liczby lokalnych atrakcji za pomocą aplikacji mobilnej. Dostarcza ona nie tylko informacji o miejscach. Zespół projektowy zdecydował, że przy każdym z 10 punktów odwiedzającego będzie witała określona postać, która opowie o danym miejscu i wyznaczy mu określone zadania do wykonania. Historycy byli pierwszymi osobami zaangażowanymi w tworzenie postaci - napisali artykuły o każdej z nich na podstawie swoich badań.

Oksana wspomina, jak trudny i żmudny był proces tworzenia tych "kreskówek". Wszystkie postacie były prawdziwymi postaciami historycznymi, więc trzeba było nie tylko wybrać dla nich ubrania ściśle zgodne z epoką historyczną, ale także zdecydować, jak osoba z tej epoki i określonego statusu społecznego będzie mówić i poruszać się. Odbyły się długie dyskusje i konsultacje z innymi specjalistami, na przykład w dziedzinie kostiumów historycznych. Oksana zaproponowała 4 bohaterów, z których jednym jest legendarny klykun z Łucka (miejski krzykacz), a raczej jeden ze znanych klykunów. Koncepcje postaci zostały zaprezentowane podczas wspólnego ukraińsko-polskiego spotkania. Następnie stworzono wizualizacje, które animatorzy musieli ożywić.

To było niezwykłe doświadczenie, niesamowicie przejmujący moment. Dosłownie zagłębialiśmy się w biografie tych ludzi, ich osobowości... Czuję się szczęśliwa, że mogłam przyczynić się do rozwoju mojego miasta.

Aplikację mobilną promowano podczas Dnia Turystyki 2023 w Łucku. Urząd Miejski ogłosił otwartą rejestrację na wycieczkę-quest w oparciu o aplikację i okazało się, że wśród pierwszych, którzy chcieli wypróbować produkt, byli nie tylko młodzi ludzie i nastolatki, ale także nauczyciele akademiccy! Uczestnicy otrzymali mini puzzle z bohaterami aplikacji. Aplikacja została pobrana wiele razy, a zespół projektowy jest przekonany, że ten produkt turystyczny stanie się równie popularny jak lochy Zamku Okólnego i da impuls do nowych twórczych inicjatyw w zakresie popularyzacji dziedzictwa historycznego.

Oksana wierzy także, że po zakończeniu wojny ludzie z różnych stron świata odkryją Łuck jako nowy cel turystyczny. W Łucku i jego okolicach jest wiele ciekawych rzeczy do zobaczenia i zrobienia zarówno dla koneserów zabytków, jak i miłośników turystyki aktywnej. W podróży starymi uliczkami towarzyszyć im będzie dziesięć postaci, które ożyły dzięki pomysłowości ludzi kochających swoje rodzinne miasto.

Więcej na temat projektu TwoTowers można znaleźć tutaj
Więcej na temat projektu TowersMysteries można znaleźć tutaj