Mała, szara pszczółka, którą latem często można zobaczyć przelatującą wśród karpackich kwiatów, jest prawdziwym odkrywcą. Pochodzący z tych okolic rdzenny gatunek pszczoły karpackiej zwanej również „karpatką” jest obecnie hodowany na terenach rozciągających się aż po Kaukaz. Ta mała bohaterka jest pracowita, spokojna i odporna na niekorzystne warunki pogodowe. Wytwarzany przez nią miód jest jednym z typowych lokalnych produktów tego regionu. Niestety, zmiany klimatyczne, stosowanie pestycydów i krzyżówki genetyczne spowodowały znaczący spadek populacji pszczół karpackich czystej rasy.

Zespół projektu CarpathianBee: NGO Stowarzyszenie Pszczelarzy "Karpacka eko-pasieka" (UA), Rada Wsi Kołoczawa (UA), Stowarzyszenie Samorządów "Euroregion Karpaty – Ukraina" (UA) i Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia "Pro Carpathia" (PL) uważa, że to niezwykłe stworzenie jest częścią lokalnego dziedzictwa przyrodniczego i podobnie jak tradycje pszczelarskie musi podlegać ochronie.

Ogólny opis projektu CarpathianBee można znaleźć w zakładce „Projekty” na naszej stronie internetowej.

Realizacja projektu rozpoczęła się 5 września 2019 roku. Na wstępie, idea projektu została zaprezentowana mieszkańcom rejonu kosowskiego (UA), głównie w miejscowości Rożen Wielki, gdzie znajduje się ponad 10 pasiek pszczoły karpatki. Podobne spotkania odbyły się na terenie rejonu wierchowińskiego. Ponadto, aby dotrzeć do szerszego grona odbiorców, w lokalnych mediach obwodu zakarpackiego i iwanofrankowskiego oraz na portalach społecznościowych opublikowano film i artykuły o projekcie.

Film o projekcie można obejrzeć tutaj

W grudniu 2019 roku beneficjent wiodący oraz Rada Wsi Kołoczawa zorganizowali dwie wyprawy naukowo-monitoringowe do wysokogórskich pasiek w Karpatach. Te ekspedycje, przeprowadzone w rejonach kosowskim, wierchowińskim i miżhirskim, z których wywodzi się rdzenny gatunek pszczoły karpatki, miały na celu zbadanie składu rasy oraz określenie stopnia jej zmienności w różnych sezonach.

W ramach projektu powstały dwie otwarte wystawy plenerowe "Karpacka pasieka w ujęciu historycznym – od dziupli do inteligentnego ula", jedna w Smodnej (rejon kosowski), a druga w Kołoczawie. Są to niezwykłe osady z drewnianymi domkami: młynem, szkołą, kościołem, których jedynymi mieszkańcami są rodziny pszczele. Działania projektowe obejmowały transport autentycznych uli z odległych terenów górskich, ich renowację (zakup materiałów: pokryć dachowych, farb/lakierów, ramek i innych podobnych elementów) oraz zakup i instalację "inteligentnego ula", który umożliwia bezpośrednie pobieranie miodu, bez ingerencji w życie rodziny pszczelej. Aby zademonstrować tradycje pszczelarskie z różnych rejonów Karpat zakupiono 4 różne rodzaje uli oraz stroje ochronne dla dorosłych i dzieci. Po zakończeniu realizacji projektu, w dwóch Centrach Pszczoły Karpackiej będą prowadzone zajęcia edukacyjne dla dzieci na temat historii i zasad produkcji pszczelarskiej.

Na tym samym terytorium, w rejonie kosowskim i w okolicach Kołoczawy, Stowarzyszenie Samorządów "Euroregion Karpacki – Ukraina" (partner w projekcie) wytyczyło trzy trasy turystyczne "Karpackie Szlaki Miodu", których łączna długość wynosi 72 km! Obejmują one główne lokalizacje turystyczne związane z tradycjami i występowaniem pszczelarstwa. Znajdują się tam pasieki, ozdobne ule, miejsca ciekawe pod względem historycznym i atrakcje przyrodnicze.

Po polskiej stronie granicy działania projektowe koncentrowały się wokół opracowania koncepcji tras turystycznych "Karpacki Szlak Miodu" na terenie Bieszczadzkiego Parku Narodowego: rowerowej (ok. 50 km) i pieszej (ok. 12 km) w Lutowiskach. Ponadto zrealizowano 2-minutowy film promocyjny z udziałem influencera, dotyczący pszczelarstwa w województwie podkarpackim, obwodzach zakarpackim i iwanofrankiwskim.

Film promocyjny można obejrzeć tutaj

Wreszcie 4 maja 2021 r. we wsi Kołoczawa odbył się Karpacki Festiwal Miodu, który rozpoczął się od wizyty w miejscowej pasiece – "Od dziupli do inteligentnego ula". Goście mieli okazję zaobserwować proces transformacji zwykłego ula w "inteligentny", wyposażony w rozmaite czujniki. Podczas Festiwalu pszczelarze przybliżyli tajniki pszczelarstwa, przeprowadzili mistrzowskie warsztaty wyrobu świec i mydła, pompowania miodu, zaprezentowali działanie karpackiej szkółki pszczelarskiej i nie tylko. Na scenie pojawili się także lokalni muzycy ludowi, artyści i studenci. Oprócz mieszkańców i  partnerów projektu, w wydarzeniu wzięli udział pszczelarze, przedstawiciele władz lokalnych, organizacji pozarządowych, dziennikarze i wielu innych gości.

Zgodnie z umową grantową, projekt powinien zakończyć się do 4 lipca 2021 r.

Galeria

0941_CarpathianBee