Projekty realizowane w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Białoruś-Ukraina 2014-2020 to nie tylko wskaźniki, budżety, sprawozdania i płatności. Choć są to nieodłączne elementy, przede wszystkim każdy projekt kryje w sobie konkretne pomysły, wartości i marzenia osób go realizujących, a także historie tych, którzy skorzystali z ich realizacji.

Niektóre z nich chcemy Wam przybliżyć poprzez "Historie projektów" - cykl, który prezentuje ich bardziej ludzki (ale i zwierzęcy - jak w 1., 13. i 14. odcinku) wymiar naszych wybranych projektów. Zapraszamy do lektury!

Jest rówieśniczką człowieka. Posadzona w jednym miejscu i pielęgnowana jego ręką potrafi żyć i owocować nawet 100 lat. Najstarsze znaleziska związane z jej uprawą i wykorzystaniem mają… 8 tysięcy lat. Lubi słońce, za które odwdzięcza się słodyczą i napojem, który od wieków zachwalają poeci, historycy, artyści i miłośnicy dobrej kuchni. Jej pola, pokrywające charakterystycznymi rzędami nasłonecznione zbocza gór i wzniesień, dają utrzymanie rodzinom nawet przez kilka pokoleń i na dobre już wrosły w krajobraz Europy. Winorośl.

Zakładanie winnic, uprawa winorośli i wytwarzanie wina jest częścią nie tylko dziedzictwa kulinarnego, ale także tradycji i historii Karpat. Widać to między innymi w nazwach miejscowości: Vynohradiv (UA), Winna Gora, Winnica, Winne (PL).

W moim "zaganianym" dotąd życiu pojawiły się nowe wartości, takie jak piękno obcowania z naturą i pokora wobec niej. Bycie winogrodnikiem zobowiązuje do nieustającej dbałości o roślinę, jej potrzeby na poszczególnych etapach wzrostu, a szczególnie o grona tak, aby skoncentrowały w sobie to, co najcenniejsze zostanie zamknięte w butelce wina – pisze pan Maciej Sowiński, uczestnik projektu WineAcademy.

Istnieją dowody na to, że w obwodzie zakarpackim (UA) uprawa winorośli i wytwarzanie wina rozpoczęło się już w II w. n.e, czyli prawie 2 tysiące lat temu. W polskiej części Karpat historia uprawy winorośli sięga średniowiecza, a pierwsze winnice powstawały przy klasztorach, produkując wino do celów liturgicznych.

Uprawie winorośli w tej części Europy sprzyja dziś ocieplenie klimatu. Obecnie winnice w obwodzie zakarpackim zajmują powierzchnię ponad 4,5 tysiąca ha i skupione są głównie w pięciu okręgach: Berehovo, Irszawa, Vynohradiv, Mukachevo i Uzhhorod. W województwie podkarpackim powstało ponad 160 winnic, głównie w okolicach Jasła, Krosna, Przeworska i Jarosławia, a nawet stolicy województwa – Rzeszowa.

Wszystko zaczęło się od pierwszego wyjazdu na Morawy w 2010 roku razem ze Stowarzyszeniem Winiarzy Podkarpacia. Zwiedzanie winnic, degustacje, wspaniałe i różnorodne wina oraz doskonała atmosfera towarzysząca tym nowym doświadczeniom, wywarły wielki wpływ na moje późniejsze decyzje. Wspólnie z żoną zdecydowaliśmy o porzuceniu miejskiego życia. Pod Rzeszowem znaleźliśmy miejsce, które mogłoby spełnić nasze marzenia: budowę domu z modrzewiowych bali wraz z piwnicą winiarską pod nim i stworzenie niewielkiej winnicy przy nim. Udało się to przedsięwzięcie zrealizować i z powodzeniem z tego żyjemy – wspomina pan Maciej.

W świecie znane są jednak przede wszystkim wina francuskie czy włoskie. Wina pochodzące z Karpat wciąż wymagają promocji i docenienia.

Karpacki Szlak Wina to unikalny i nowoczesny produkt turystyczny. Celem tego szlaku jest promocja i rozwój enoturystyki[1] w Karpatach, w szczególności na pograniczu polsko-słowacko-ukraińskim. (…)Gościom i turystom zwiedzającym region bądź poszczególne miejscowości daje możliwość  odkrywania nie tylko jego bogactwa nie tylko poprzez architekturę drewnianą, zabytki, przyrodę czy potencjał kulinarny restauracji, ale też poprzez wino, poprzez aromat, smak, zapach, który oddaje „karpackość” tego regionu – podkreśla p. Ewelina Nycz ze Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia „Pro Carpathia”, polskiego partnera projektu.

Uczestnicy projektu, a wśród nich pan Maciej, podzielili się swoimi doświadczeniami z zakładania winnic i uprawy winorośli. Powstałe w ten sposób filmy instruktażowe oraz promujące tę część dziedzictwa niematerialnego Karpat przyciągają kolejne rzesze odwiedzających, miłośników dobrej kuchni i tradycyjnych upraw, którzy być może kiedyś dla nowej pasji też podejmą decyzję „o porzuceniu miejskiego życia”…

Szczegóły projektu można znaleźć tutaj.

[1] Enoturystyka –  forma turystyki, skoncentrowana głównie na odwiedzaniu miejsc związanych z uprawą winorośli i wytwarzaniem wina