Na początku 2022 roku tradycyjnie chcielibyśmy krótko podsumować realizację Programu i nasze wspólne osiągnięcia w minionych 12 miesiącach. Stojąc wobec starych i nowych wyzwań nieustannie koncentrowaliśmy się na wspieraniu naszych beneficjentów – pomagaliśmy im w realizacji i zamknięciu projektów oraz podpisywaniu ostatnich umów o dofinansowanie mikroprojektów. Przeprowadziliśmy liczne warsztaty, szkolenia oraz odbyliśmy wiele spotkań z beneficjentami. Pomimo ograniczonych możliwości organizowania tradycyjnych imprez, udało nam się szeroko promować Program poprzez konferencje i fora, a także podsumować dotychczasowe osiągnięcia projektów. Głównymi kanałami rozpowszechniania informacji o Programie i promowania jego rezultatów są strona internetowa Programu oraz fanpage na FB.

Choć tempo przygotowań nowej edycji Programu na lata 2021-2027 zostało spowolnione przez kwestie polityczne na obszarze objętym Programem, poczyniono również pewne istotne kroki w celu kontynuacji procesu programowania.

Poniżej przedstawiamy stan Programu na koniec 2021 roku, przykłady rezultatów projektów oraz wybrane informacje o naszych ubiegłocznych działaniach.

Rok 2021 przyniósł zakończenie kolejnych projektów w każdym z trzech typów projektów  Programu. Do końca 2021 roku na 163 zakontraktowane projekty aż 77 zostało zakończonych, 86 projektów jest nadal w trakcie realizacji.

W ramach Programu dofinansowano dotychczas projekty na łączną kwotę 128,5 mln euro. Większość z tej kwoty - ponad 80% przeznaczono na realizację projektów regularnych.

Dofinansowanie przekazane dużym projektom infrastrukturalnym, projektom regularnym i mikroprojektom, ale przede wszystkim wysiłek beneficjentów, umożliwiły osiągnięcie wielu wymiernych rezultatów i efektów we wszystkich 14 regionach objętych Programem i wszystkich 4 celach tematycznych: DZIEDZICTWO, DOSTĘPNOŚĆ, BEZPIECZEŃSTWO i GRANICE. Projektów jest zbyt wiele, aby je wszystkie wymienić, ale chcielibyśmy przedstawić Wam przynajmniej kilka przykładów.

Poniżej liczby w kółkach odzwierciedlają całkowitą liczbę projektów, które zostały zrealizowane w ramach każdego z celów tematycznych (CT). Opisane przykłady dotyczą tylko projektów zakończonych w 2021 roku.

Większość z dotychczas zakończonych projektów była realizowana w ramach celu DZIEDZICTWO. Program mocno wspierał projekty chroniące i promujące dziedzictwo przyrodnicze i historyczne na swoim obszarze. Wspieraliśmy działania mające na celu przybliżenie tradycji wydobycia ropy naftowej w XIX wieku w okolicach Sanoka (PL) i Borysławia (UA) (projekt OilCradle) oraz promowaliśmy dziedzictwo naftowe w województwie podkarpackim i obwodzie lwowskim (projekt LUKASIEWICZ).

Program przyczynił się do ratowania unikatowej architektury drewnianej w Karpatach. Wsparliśmy m.in:

• zachowanie 20 obiektów drewnianej architektury sakralnej w Polsce i na Ukrainie oraz ich promocję w ramach 12 wirtualnych wycieczek (projekt WoodenTreasure);
• rozwój turystycznego transgranicznego Szlaku Architektury Drewnianej (projekt WoodenRoute);
• promocję potencjału infrastruktury turystycznej dziedzictwa drewnianego w województwie podkarpackim oraz obwodach: lwowskim, iwanofrankiwskim i zakarpackim (projekt WoodenArch).

Dzięki wsparciu Programu odrestaurowano dwa XVIII-wieczne obiekty historyczne związane z postacią Antoniego Tyzenhauza w Sokółce (PL) i w Grodnie (BY) oraz otwarto transgraniczny szlak rowerowy "Szlak Tyzenhauza" o długości 60 km (projekt TYZENHAUZ).

Program znacząco przyczynił się również do promocji i zachowania dziedzictwa naturalnego. Przykładowo – w celu poprawy czystości wód w dorzeczu Bugu wybudowano nową oczyszczalnię ścieków w Żabince (BY) oraz utworzono innowacyjną ścieżkę ekologiczną (projekt MUCHAVIEC). W obwodzie wołyńskim i województwie podkarpackim powstało osiem nowych tras turystycznych poświęconych przyrodzie (projekt 4_SEASONS). Dofinansowaliśmy również stworzenie unikatowej marki turystycznej promującej dziedzictwo przyrodnicze na pograniczu Gminy Włodawa (PL) i Rejonu Szackiego (UA) (projekt UPLA).

Poprawiamy dostępność komunikacyjną i bezpieczeństwo na drogach całego pogranicza poprzez inwestycje w infrastrukturę drogową i sprzęt do jej utrzymania. Dla przykładu – zmodernizowaliśmy i poprawiliśmy stan drogi nr 698 w województwie mazowieckim oraz wyremontowaliśmy most na rzece Toczna w Łosicach (PL) (projekt DW698). Wsparliśmy dostępność polsko-ukraińskiego przejścia granicznego Malhowice-Niżankowice poprzez rozbudowę i przebudowę 7 km drogi wojewódzkiej nr 885 (projekt LIP885). Zmodernizowane zostały drogi w gminie Nowy Dwór (PL) oraz w obwodzie grodzieńskim (projekt NODGRO). Poprawiła się również jakość i przepustowość odcinka drogi w województwie podlaskim oraz trasy P-16 obwodzie brzeskim (projekt SafeRoad). Przyczyniliśmy się do utworzenia Sieci Zrównoważonego Zarządzania Transportem Transgranicznym z udziałem Powiatu Białostockiego i Obwodu Grodzieńskiego, a poprzez modernizację kilku odcinków dróg w obu tych regionach ułatwiliśmy dostęp do Kanału Augustowskiego (projekt TransGoverNet).

Wiele działań skoncentrowano na zapewnieniu ochrony ludzi i środowiska. Dzięki zrealizowanym projektom jednostki straży pożarnej i pogotowia ratunkowego zwiększą swoją zdolność do szybkiego i skutecznego reagowania na sytuacje kryzysowe na pograniczu Polski, Białorusi i Ukrainy. Program wsparł 8 jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej w Gminie Siemiatycze (PL) w zakupie specjalistycznego sprzętu ratowniczego i 9 samochodów strażackich, a obwód grodzieński - 2 samochodów ratownictwa chemicznego. Zwiększy to bezpieczeństwo mieszkańców w regionie (projekt EcoChem). Uruchomiony został kompleksowy system współpracy 4 regionalnych komend straży pożarnej w Polsce i na Ukrainie dla zapobiegania klęskom żywiołowym i katastrofom spowodowanym przez człowieka oraz reagowania na nie (projekt SECINCARP). Wsparliśmy również nawiązanie współpracy jednostek ratowniczych województwa mazowieckiego (Siedlce, Gmina Korczew) i obwodu wołyńskiego oraz finansowaliśmy tworzenie nowoczesnej infrastruktury ratowniczej, a także zakup nowego sprzętu: samochodów pożarniczych, defibrylatorów, kompresorów wysokociśnieniowych itp. (projekt COORDINATION). 

Dzięki dofinansowaniu z Programu wyposażono 32 jednostki OSP w województwie lubelskim oraz 15 lokalnych, nowo utworzonych straży pożarnych w obwodzie wołyńskim, zapewniono im wspólne szkolenia i wizyty studyjne. Wszystko po to, by zwiększyć bezpieczeństwo użytkowników dróg w obu regionach (projekt PUFL). Pomogliśmy w odbudowie i wyposażeniu remizy strażackiej w Kamieńcu (BY) oraz dwóch centrów szkoleniowych dla ratowników w Brześciu (BY) i Grodnie (BY) (projekt SAFETY).

Zrealizowano również kilka inicjatyw związanych z ochroną zdrowia i sprawami społecznymi. Aby wymienić tylko dwie - dzięki dotacji Programu i zakupie sprzętu medycznego i laboratoryjnego szpitale w Białej Podlaskiej (PL) i Brześciu (BY) są teraz lepiej przygotowane na masowe pojawienie się chorób zakaźnych na polsko-białoruskim obszarze transgranicznym, pomagając w zapobieganiu tym problemom (projekt EpidSafe). W południowo-wschodniej części obszaru objętego Programem wspieraliśmy współpracę pomiędzy Rzeszowem (PL) i Wynohradiwem (UA) mającą na celu ochronę zwierząt - wyremontowano i wyposażono ośrodki zajmujące się opieką nad bezdomnymi czworonogami, kontrolą ich populacji i szczepieniami. Pozwoli to na zminimalizowanie zagrożeń epidemiologicznych związanych z chorobami zwierząt (projekt CBC4animals).

Wiele projektów zdrowotnych w partnerstwie polsko-białoruskim i polsko-ukraińskim ma zakończyć się w 2022 roku. Czekamy na ich efekty.

Wreszcie, w ramach celu tematycznego GRANICE, przyczyniliśmy się do poprawy bezpieczeństwa i mobilności na wschodniej zewnętrznej granicy UE poprzez modernizację kolejowego przejścia granicznego w Siemianówce (PL) i Świsłoczy (BY), w tym przebudowę budynku do obsługi podróżnych oraz urządzeń do kontroli cystern i wagonów kolejowych, a także urządzeń do monitorowania torów i obszaru przejścia (projekt SIEMIANÓWKA). Pomogliśmy zoptymalizować działania straży granicznej Polski i Ukrainy w zakresie ruchu granicznego. Partnerskie uczelnie z Lublina i Łucka zorganizowały wspólne szkolenia dla 260 pracowników straży granicznej w zakresie kompetencji i kwalifikacji oraz studia podyplomowe z zakresu bezpieczeństwa i zarządzania kryzysowego dla 60 uczestników. Wszystko po to, by podnieść kwalifikacje służb granicznych obu krajów i stworzyć bazę dla ich przyszłej współpracy (projekt FriendlyBorders). W ramach Programu udzielono również wsparcia na rzecz poprawy jakości obsługi celnej i skrócenia czasu przekraczania granicy w punktach odprawy w Sławatyczach (PL) i Domaczewie (BY) (projekt WeightComplex).

Jak wspomniano powyżej, lista osiągnięć projektów jest znacznie dłuższa, chcieliśmy jedynie przytoczyć kilka przykładów projektów zrealizowanych w ubiegłym roku. Informacje o wszystkich projektach, również tych już zakończonych, można łatwo znaleźć w zakładce Projekty na tej stronie, używając opcji Wyszukaj projekt.

Beneficjenci Programu wykonali w ubiegłym roku ogromną pracę, która była ściśle powiązana z działaniami WST i trzech oddziałów Programu (Brześć, Lwów, Rzeszów). I tu chcielibyśmy przedstawić ich krótkie podsumowanie.

Wsparliśmy beneficjentów wiedzą i doświadczeniem poprzez:

• 3 szkolenia z realizacji/zamykania projektów dla DPI i projektów regularnych,
• 10 szkoleń z zakresu realizacji i zamykania projektów dla mikroprojektów,
• indywidualne konsultacje z zakresu kontraktowania dla beneficjentów mikroprojektów PBU3,
• 6 trzydniowych warsztatów komunikacyjnych dla DPI, projektów regularnych i mikroprojektów.

Promowaliśmy Program i jego rezultaty poprzez:

Wydarzenia

• Doroczne wydarzenie programowe "To nie jest science fiction!",
• EC Day w trzech krajach,
• 4 spotkania kapitalizacyjne "Dzielimy się wiedzą i doświadczeniami" (dziedzictwo historyczne i kulturowe, dziedzictwo przyrodnicze, ochrona zdrowia i usługi społeczne, bezpieczeństwo),
• Międzynarodowa Konferencja Naukowa "Bezpieczeństwo zdrowotne na obszarze współpracy transgranicznej Programu Polska-Białoruś-Ukraina ",
• 30 wirtualnych lekcji "Jak się masz?" z uczniami ze wszystkich trzech krajów,
• Akcja promująca bezpieczeństwo - dystrybucja 500 czujników tlenku węgla na obszarze objętym Programem,
• Jak co roku, uczestniczyliśmy również jako partnerzy w szeregu wydarzeń organizowanych przez inne podmioty (m.in. XXX Forum Ekonomiczne w Karpaczu, Kongres Współpracy Transgranicznej w Lublinie, Forum Rozwoju Lokalnego w Truskawcu, Forum Ekonomiczne we Lwowie itp.) oraz w licznych wydarzeniach organizowanych w ramach projektów PBU we wszystkich trzech krajach (konferencje, otwarcia, uroczystości podpisania umów grantowych itp.),

Publikacje/filmy

• Nowa publikacja dotycząca mikroprojektów (w 3 językach),
• Aktualizacja publikacji dotyczących DPI i projektów regularnych (w 3 językach),
• Aktualizacja “Facts&Figures”,
• Crossborderer 2021,
• Publikacja “Historii z projektów”,
• 6 filmów tematycznych “Program PBU w obiektywie kamery”,
• 3 filmy “virtual tour” prezentujące projekty realizowane w PL, BY i UA,
• Publikacja naukowa “Health - Security in the area of the Poland-Belarus-Ukraine Cross-border Cooperation Programme”.

Konkursy

• 2 konkursy filmowe “Na tropie projektów PBU”,
• 1 konkurs fotograficzny “Odkryj wyjątkowość projektów PBU”,
• 7 konkursów na stronie Facebook fanpage Programu.

Strona internetowa Programu

Dotarliśmy do naszych odbiorców ze 111 wiadomościami na stronie internetowej, w tym ze stałymi treściami:

• 10 historiami z projektów,
• 12 “Projektami Tygodnia”,
• 8 artykułami "Wakacje z projektami PBU",
• mapą lokalizacji projektów.

W 2021 roku odnotowaliśmy 272 342 wejścia na stronę Programu, w tym 176 877 unikalnych użytkowników (UU). Średni czas wizyty na stronie wyniósł ok. 9 min.

Fanpage Programu na Facebooku

• fanpage Programu w 2021 roku dotarł do ponad 94 500 osób,
• łączna liczba subskrybentów (regular followers) wynosi 2302,
• liczba subskrybentów wzrosła o ok. 35% w stosunku do roku poprzedniego,
• na fanpage'u Programu opublikowaliśmy 199 postów.

Największą popularnością cieszyły się posty poświęcone filmowi "Wirtualna podróż po projektach PBU w Polsce" (13 458 odbiorców) oraz "Projekt tygodnia – SOSRescue" (11 863 odbiorców).

Porównując z fanpage'ami innych programów CBC, profil PBU na FB, działający dopiero od marca 2018 roku, jest 2. najpopularniejszą stroną wśród programów transgranicznych.

Trwały przygotowania Programu na lata 2021-2027:

• przygotowana i poddana konsultacjom społecznym została część strategiczna Programu;
• przygotowany raport z konsultacji społecznych i opublikowany na stronie internetowej Programu;
• opracowane kolejne rozdziały dokumentu programowego;
• odnośnie wybieranych pozakonkursowo dużych projektów infrastrukturalnych (DPI):

               - regiony przygotowały 10 propozycji DPI,

               - zostały one omówione z ich promotorami podczas 3 spotkań Wspólnego Komitetu Programującego,

               - WST przeprowadził ich ocenę i przedstawił rekomendacje,

• opracowana została Prognozę Oddziaływania na Środowisko dla Programu, przeprowadzono jej konsultacje i przygotowano raport podsumowujący w czterech językach;
• przygotowano metodologię wskaźników Programu i zaproponowano ich wartości docelowe;
• Instytucja Zarządzająca i WST opracowywali szereg innych kwestii, takich jak: system informatyczny, formularz wniosku, zasady płatności i raportowania, koszty uproszczone.